Zbiór danych opisujący pewien wybrany fragment rzeczywistości będziemy nazywać bazą danych. Przykładowo, bazą danych może być zbiór danych banku na temat klientów, ich rachunków, operacji na rachunkach, udzielanych kredytach.
Dane w bazie danych posiadają dwie podstawowe cechy. Po pierwsze, odzwierciedlają rzeczywistość w sposób z nią zgodny (prawidłowy). Po drugie, są zorganizowane w specyficzny sposób, zgodnie z tzw. modelem danych.
Struktura danych i powiązania między nimi są opisane przez tzw. schemat bazy danych.
Baza danych jest zarządzana przez tzw. system zarządzania bazą danych, w skrócie SZBD. Funkcje oferowane przez SZBD zostaną omówione w dalszej części wykładu. SZBD i bazę danych będziemy dalej nazywać systemem bazy danych. Z systemem bazy danych współpracują programy użytkowników, zwane aplikacjami. Zadaniem tych programów jest przetwarzanie danych, tj. wstawianie nowych danych, modyfikowanie danych już istniejących, usuwanie danych nieaktualnych, wyszukiwanie danych.
Wszystkie omówione wyżej komponenty (tj. baza danych, SZBD i aplikacje) wchodzą w skład tzw. systemu informatycznego.
Bazie danych stawia się 6 podstawowych wymagań.
- Po pierwsze, musi ona gwarantować spójność danych.
- Po drugie, musi zapewniać efektywne przetwarzanie danych.
- Po trzecie, musi poprawnie odzwierciedlać zależności w świecie rzeczywistym, który baza danych reprezentuje.
- Po czwarte, musi chronić przed nieautoryzowanym dostępem.
- Po piąte, musi zapewniać współbieżny dostęp do danych wielu użytkownikom.
- Po szóste, musi udostępniać tzw. metadane.